Інфармацыйна-аналітычныя матэрыялы

ПАМЯТКА для людзей з інваліднасцю

ІЛЬГОТЫ, ПРАВА І ГАРАНТЫІ

Прадстаўляюцца ў адпаведнасці з Законам Рэспублікі Беларусь "Аб дзяржаўных сацыяльных ільготах, правах і гарантыях для асобных катэгорый грамадзян" (далей - Закон).

Грамадзяне з інваліднасцю рэалізуюць свае правы на дзяржаўныя сацыяльныя льготы, правы і гарантыі на падставе пасведчання інваліда, які выдаецца медыка-рэабілітацыйнымі экспертнымі камісіямі, згодна з дадаткам 6, зацверджаным пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 13 снежня 2007 г. № 1738 “Аб дакументах якіх ажыццяўляецца рэалізацыя права на дзяржаўныя сацыяльныя льготы, правы і гарантыі».

Інваліды I і II групы

У адпаведнасці з Законам маюць права на:

90-працэнтную скідку ад кошту лекавых сродкаў, якія выдаюцца па рэцэптах урачоў у межах пераліку асноўных лекавых сродкаў, а з хірургічнымі захворваннямі - таксама перавязачных матэрыялаў (пры наяўнасці адпаведнага медыцынскага заключэння) у парадку, які вызначаецца Урадам Рэспублікі Беларусь;

бясплатны выраб і рамонт зубных пратэзаў (за выключэннем пратэзаў з каштоўных металаў, металаакрылатаў (металакампазітаў), металакерамікі і фарфору, а таксама нанясення ахоўна-дэкаратыўнага пакрыцця изнитрид-тытана) у дзяржаўных арганізацыях аховы здароўя па месцы жыхарства; бясплатнае або льготнае забеспячэнне тэхнічнымі сродкамі сацыяльнай рэабілітацыі ў адпаведнасці з Дзяржаўным рэестрам (пералікам) тэхнічных сродкаў сацыяльнай рэабілітацыі¹ у парадку і на ўмовах, вызначаных Урадам Рэспублікі Беларусь, (забеспячэнне сродкамі рэабілітацыі ажыццяўляецца органамі па працы, занятасці і сацыяльнай абароне мясцовых выканаўчых і распарадчых (або) дзяржаўнымі арганізацыямі аховы здароўя бясплатна (на льготных умовах) на падставе індывідуальнай праграмы рэабілітацыі інваліда або заключэння ўрачэбна-кансультацыйнай камісіі дзяржаўнай арганізацыі);

першачарговае бясплатнае санаторна-курортнае лячэнне (пры наяўнасці медыцынскіх паказанняў і адсутнасці медыцынскіх супрацьпаказанняў) або аздараўленне (пры адсутнасці медыцынскіх супрацьпаказанняў) (для непрацуючых інвалідаў), (асобы, якія суправаджаюць інвалідаў I групы ў санаторна-курортныя ці аздараўленчыя арганізацыі, забяспечваюцца пуцёўкамі на санаторыя курортнае лячэнне або аздараўленне бясплатна (без лячэння) пры ўмове, што неабходнасць у такім суправаджэнні пацвярджаецца заключэннем урачэбна-кансультацыйнай камісіі дзяржаўнай арганізацыі аховы здароўя);

бясплатны праезд на чыгуначным транспарце агульнага карыстання ў цягніках гарадскіх ліній, унутраным водным транспарце агульнага карыстання, які ажыццяўляе гарадскія перавозкі пасажыраў у рэгулярных зносінах, гарадскім электрычным транспарце і ў метрапалітэне, на аўтамабільным транспарце агульнага карыстання, які ажыццяўляе гарадскія аўтамабільныя перавозкі пасажыраў у рэгулярных зносінах, акрамя таксі , незалежна ад месца жыхарства, а якія пражываюць на тэрыторыі сельсаветаў, пасёлкаў гарадскога тыпу і гарадоў раённага падпарадкавання, якія з'яўляюцца адміністрацыйна-тэрытарыяльнымі адзінкамі, пасёлкаў гарадскога тыпу, якія з'яўляюцца тэрытарыяльнымі адзінкамі (у выпадку, калі яны з'яўляюцца адміністрацыйнымі цэнтрамі раёнаў), гарадоў раённага падпарадкавання, якія з'яўляюцца тэрытарыяльнымі адзінкамі, - таксама на аўтамабільным транспарце агульнага карыстання, які ажыццяўляе міжгароднія аўтамабільныя перавозкі пасажыраў у рэгулярных зносінах, у межах межаў раёна па месцы жыхарства (таксама для асобы, якая суправаджае інваліда I групы);

бясплатны праезд на чыгуначным транспарце агульнага карыстання ў цягніках рэгіянальных ліній эканомкласа, унутраным водным транспарце агульнага карыстання, які ажыццяўляе прыгарадныя перавозкі пасажыраў у рэгулярных зносінах, аўтамабільным транспарце агульнага карыстання, які ажыццяўляе прыгарадныя аўтамабільныя перавозкі пасажыраў у рэгулярных зносінах, акрамя таксі (таксама для асобы, якая суправаджае інваліда I групы);

50-працэнтную скідку з платы за тэхнічнае абслугоўванне і (або) карыстанне жылым памяшканнем у межах 20 квадратных метраў агульнай плошчы займанага жылога памяшкання і права на 50-працэнтную скідку з платы за камунальныя паслугі (гарачае і халоднае водазабеспячэнне, водаадвядзенне (каналізацыя), газа -, электра- і цеплазабеспячэнне, карыстанне ліфтам, вываз, абясшкоджванне і перапрацоўка цвёрдых камунальных адходаў) па ўстаноўленых заканадаўствам тарыфах у межах зацверджаных норм спажывання, а якія пражываюць у дамах без цэнтральнага ацяплення - за паліва, якое набываецца ў межах норм, устаноўленых заканадаўствам для продажу насельніцтву (для інвалідаў, якія не маюць працаздольных членаў сям'і, абавязаных па законе іх утрымліваць, і якія пражываюць адны або толькі з інвалідамі I або II групы і (або) з непрацуючымі пенсіянерамі, якія дасягнулі агульнаўстаноўленага пенсіённага ўзросту).

¹ Дзяржаўны рэестр (пералік) тэхнічных сродкаў сацыяльнай рэабілітацыі, Палажэнне аб парадку забеспячэння грамадзян тэхнічнымі сродкамі сацыяльнай рэабілітацыі органамі па працы, занятасці і сацыяльнай абароне, зацверджаны пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 11 снежня 2007 г. № 1722.

Інваліды III групы

У адпаведнасці з Законам маюць права на:

50-працэнтную скідку з кошту лекавых сродкаў, якія выдаюцца па рэцэптах урачоў у межах пераліку асноўных лекавых сродкаў у парадку, што вызначаецца Урадам Рэспублікі Беларусь, для лячэння захворвання, якое прывяло да інваліднасці.

Дзеці-інваліды ва ўзросце да 18 гадоў

У адпаведнасці з Законам маюць права на:

бясплатнае забеспячэнне лекавымі сродкамі, якія выдаюцца па рэцэптах урачоў у межах пераліку асноўных лекавых сродкаў, у парадку, які вызначаецца Урадам Рэспублікі Беларусь;

бясплатны выраб і рамонт зубных пратэзаў (за выключэннем пратэзаў з каштоўных металаў, металаакрылатаў (металакампазітаў), металакерамікі і фарфору, а таксама нанясення ахоўна-дэкаратыўнага пакрыцця з нітрыд-тытана) у дзяржаўных арганізацыях аховы здароўя па месцы жыхарства; бясплатнае забеспячэнне тэхнічнымі сродкамі сацыяльнай рэабілітацыі ў адпаведнасці з Дзяржаўным рэестрам (пералікам) тэхнічных сродкаў сацыяльнай рэабілітацыі ў парадку і на ўмовах, якія вызначаюцца Урадам Рэспублікі Беларусь, (забеспячэнне сродкамі рэабілітацыі ажыццяўляецца органамі па працы, занятасці і сацыяльнай абароне мясцовых выканаўчых і распарадчых органаў і (або) ) дзяржаўнымі арганізацыямі аховы здароўя бясплатна (на льготных умовах) на падставе індывідуальнай праграмы рэабілітацыі інваліда або заключэння ўрачэбна-кансультацыйнай камісіі дзяржаўнай арганізацыі; першачарговае бясплатнае санаторна-курортнае лячэнне (пры наяўнасці медыцынскіх паказанняў і адсутнасці медыцынскіх супрацьпаказанняў) або аздараўленне (пры адсутнасці медыцынскіх супрацьпаказанняў). Асобы, якія суправаджаюць інвалідаў I групы, дзяцей-інвалідаў ва ўзросце да 18 гадоў у санаторна-курортныя або аздараўленчыя арганізацыі, забяспечваюцца пуцёўкамі на санаторна-курортнае лячэнне або аздараўленне бясплатна (без лячэння) пры ўмове, што неабходнасць у такім суправаджэнні пацвярджаецца заключэннем урачэбна-кансультацыйнай. камісіі дзяржаўнай арганізацыі аховы здароўя;

бясплатны праезд на чыгуначным транспарце агульнага карыстання ў цягніках гарадскіх ліній, унутраным водным транспарце агульнага карыстання, які ажыццяўляе гарадскія перавозкі пасажыраў у рэгулярных зносінах, гарадскім электрычным транспарце і ў метрапалітэне, на аўтамабільным транспарце агульнага карыстання, які ажыццяўляе гарадскія аўтамабільныя перавозкі пасажыраў у рэгулярных зносінах, акрамя таксі , незалежна ад месца жыхарства, а якія пражываюць на тэрыторыі сельсаветаў, пасёлкаў гарадскога тыпу і гарадоў раённага падпарадкавання, якія з'яўляюцца адміністрацыйна-тэрытарыяльнымі адзінкамі, пасёлкаў гарадскога тыпу, якія з'яўляюцца тэрытарыяльнымі адзінкамі (у выпадку, калі яны з'яўляюцца адміністрацыйнымі цэнтрамі раёнаў), гарадоў раённага падпарадкавання, якія з'яўляюцца тэрытарыяльнымі адзінкамі, - таксама на аўтамабільным транспарце агульнага карыстання, які ажыццяўляе міжгароднія аўтамабільныя перавозкі пасажыраў у рэгулярных зносінах, у межах межаў раёна па месцы жыхарства і асобе, якая суправаджае дзіця-інваліда;

бясплатны праезд на чыгуначным транспарце агульнага карыстання ў цягніках рэгіянальных ліній эканомкласа, унутраным водным транспарце агульнага карыстання, які ажыццяўляе прыгарадныя перавозкі пасажыраў у рэгулярных зносінах, аўтамабільным транспарце агульнага карыстання, які ажыццяўляе прыгарадныя аўтамабільныя перавозкі пасажыраў у рэгулярных зносінах, акрамя таксі, і асобе, якая суправаджае дзіця- інваліда.

ВІДЫ МАТЭРЫЯЛЬНАЙ ПАДТРЫМКІ

Грамадзянам, якія маюць патрэбу ў сацыяльнай падтрымцы, можа быць прадастаўлена матэрыяльная падтрымка ў выглядзе дзяржаўнай адраснай сацыяльнай дапамогі (далей - ДАСД) і матэрыяльнай дапамогі са сродкаў Фонду сацыяльнай абароны насельніцтва Міністэрства працы і сацыяльнай абароны Рэспублікі Беларусь (далей - матэрыяльная дапамога).

Пытанні прадастаўлення насельніцтву ДАСД рэгулююцца Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 19 студзеня 2012 г. нумар 41 "Аб дзяржаўнай адраснай сацыяльнай дапамозе". ДАСД можа давацца ў выглядзе штомесячнай і аднаразовай сацыяльных дапамог.

Штомесячная сацыяльная дапамога прадастаўляецца сем'ям, у якіх сярэднедушавы даход за 12 месяцаў, якія папярэднічаюць месяцу звароту па дапамогу, па аб'ектыўных прычынах ніжэйшыя за найбольшую велічыню бюджэту пражытачнага мінімуму ў сярэднім на душу насельніцтва за два апошнія кварталы (далей – крытэрый патрэбнасці)². Памер штомесячнай сацыяльнай дапамогі складае станоўчую рознасць паміж крытэрыем патрэбнасці і сярэднедушавым даходам сям'і і пералічваецца пры павелічэнні крытэрыю патрэбнасці. Даецца такая дапамога на перыяд да 6 месяцаў. Аднаразовая сацыяльная дапамога прадастаўляецца сем'ям пры надыходзе цяжкай жыццёвай сітуацыі і ўмове, што іх сярэднедушавы даход не перавышае 150 працэнтаў крытэрыю патрэбнасці³. Наяўнасць цяжкай жыццёвай сітуацыі, якая дае права на прадастаўленне аднаразовай сацыяльнай дапамогі, пацвярджаецца дакументальна і (або) устанаўліваецца спецыяльнай камісіяй на падставе акта абследавання. Памер такой дапамогі ў залежнасці ад цяжкай жыццёвай сітуацыі, у якой знаходзіцца сям'я, складае да 10 бюджэтаў пражытачнага мінімуму ў сярэднім на душу насельніцтва (далей - БПМ).

У адпаведнасці з Інструкцыяй аб парадку аказання маючым патрэбу пажылым і непрацаздольным грамадзянам матэрыяльнай дапамогі са сродкаў Фонду сацыяльнай абароны насельніцтва Міністэрства працы і сацыяльнай абароны Рэспублікі Беларусь, зацверджанай пастановай Міністэрства сацыяльнай абароны Рэспублікі Беларусь ад 3 жніўня 2001 г. № 9, непрацуючым інвалідам таксама можа аказвацца матэрыяльная дапамога. Памер матэрыяльнай дапамогі⁴ у кожным канкрэтным выпадку ўстанаўліваецца кіраўніком органа па працы, занятасці і сацыяльнай абароне або тэрытарыяльнага цэнтра сацыяльнага абслугоўвання насельніцтва на падставе заявы, акта абследавання матэрыяльна-бытавога становішча і, пры неабходнасці, іншых дакументаў, якія пацвярджаюць неабходнасць аказання дапамогі. У выключных выпадках матэрыяльная дапамога ў памеры да 3 БПМ можа быць аказана камітэтам па працы, занятасці і сацыяльнай абароне аблвыканкамаў (Мінскага гарвыканкама). У такіх выпадках рашэнне прымаецца яго старшынёй на падставе хадайніцтва органа па працы, занятасці і сацыяльнай абароне з абгрунтаваннем неабходнасці аказання такой дапамогі.

² З 01.05.2023 крытэрый патрэбнасці складае 352,13 рублёў.

³ З 01.05.2023 150 працэнтаў крытэрыю патрэбнасці складае 528,20 рублёў.

⁴Матэрыяльная дапамога аказваецца, як правіла, адзін раз на працягу каляндарнага года. Паўторнае аказанне матэрыяльнай дапамогі ў каляндарным годзе магчыма толькі ў выключных выпадках асаблівай патрэбнасці.

САЦЫЯЛЬНАЕ АБСЛУГОЎВАННЕ

Аказанне сацыяльных паслуг рэгулююцца Законам Рэспублікі Беларусь "Аб сацыяльным абслугоўванні". У кожным адміністрацыйным раёне рэспублікі функцыянуе тэрытарыяльны цэнтр сацыяльнага абслугоўвання насельніцтва, дзейнасць якіх накіравана на арганізацыю і аказанне грамадзянам сацыяльных паслуг у формах стацыянарнага, паўстацыянарнага, нестацыянарнага, тэрміновага сацыяльнага абслугоўвання, сацыяльнага абслугоўвання дома. Тэрытарыяльныя цэнтры прадастаўляюць розныя віды сацыяльных паслуг (сацыяльна-бытавыя, сацыяльна-рэабілітацыйныя, сацыяльна-пасрэдніцкія, паслугі сядзелкі, паслугі суправаджанага пражывання і іншыя) у адпаведнасці з пералікам бясплатных і агульнадаступных сацыяльных паслуг дзяржаўных устаноў сацыяльнага абслугоўвання з нормамі і нарматывамі забяспечанасці грамадзян гэтымі паслугамі⁵ . Сацыяльныя паслугі грамадзянам аказваюцца на бязвыплатнай і аплатнай аснове⁶. Умовы прадастаўлення тэрытарыяльнымі цэнтрамі сацыяльных паслуг, якія ўваходзяць у пералік у межах устаноўленых норм і нарматываў, залежаць ад матэрыяльнага становішча і складу сям'і непрацаздольнага грамадзяніна⁷. Аказанне сацыяльных паслуг ажыццяўляецца тэрытарыяльным цэнтрам на падставе пісьмовай заявы і дагавора аказання сацыяльных паслуг, заключанага паміж грамадзянінам (яго законным прадстаўніком), з аднаго боку, і тэрытарыяльным цэнтрам, з другога боку⁸, пры наяўнасці ў грамадзяніна медыцынскіх паказанняў і (або) адсутнасці медыцынскіх супрацьпаказанняў , пацверджаных медыцынскай даведкай аб стане здароўя⁹.

Па пытаннях растлумачэння сацыяльных ільгот, правоў і гарантый, аказання матэрыяльнай падтрымкі, сацыяльных паслуг неабходна звяртацца ў орган па працы, занятасці і сацыяльнай абароне, тэрытарыяльны цэнтр па месцы жыхарства.

⁵ Пастанова Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 27 снежня 2012 г. № 1218 "Аб некаторых пытаннях аказання сацыяльных паслуг".

⁶ Тарыф на сацыяльныя паслугі, якія ўваходзяць у пералік, устаноўлены аблвыканкамам у памеры 0,75 руб. за гадзіну, (акрамя здзелкі), 1,16 руб. за гадзіну на паслугі сядзелкі.

⁷ Інструкцыя аб парадку і ўмовах аказання сацыяльных паслуг дзяржаўнымі ўстановамі сацыяльнага абслугоўвання, зацверджаная пастановай Міністэрства працы і сацыяльнай абароны Рэспублікі Беларусь ад 26 студзеня 2013 г. № 11.

⁸ Пункт 3 Інструкцыі.

⁹ Пералік медыцынскіх паказанняў і медыцынскіх супрацьпаказанняў для аказання сацыяльных паслуг ва ўстановах сацыяльнага абслугоўвання, зацверджаны пастановай Міністэрства працы і сацыяльнай абароны Рэспублікі Беларусь і Міністэрства аховы здароўя Рэспублікі Беларусь ад 10.01.2013 № 3/4.